Τον Αύγουστο 2024, καταγράφηκαν οι δεύτερες υψηλότερες εισαγωγές ρωσικού αερίου (3.64 TWh), ένα μήνα μόλις μετά το ιστορικό υψηλό του Ιουλίου (3.69 TWh), σύμφωνα με την πρόσφατη ανάλυση του Green Tank.
Επιπλέον, ήταν ο πρώτος μήνας που καταγράφηκε χρήση αερίου στον καινούργιο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής» (μόλις 587 kWh). Η κατανάλωση αερίου τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024 (42.78 TWh) αυξήθηκε κατά 27.2%, συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2023, κυρίως λόγω της αύξησης του αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή (+6.38 TWh).
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, τον Αύγουστο 2024 καταγράφηκε για πρώτη φορά χρήση αερίου στον καινούργιο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής», ισχύος 877 MW, με πολύ μικρή κατανάλωση (587 kWh).
Η συνολική εγχώρια κατανάλωση αερίου τον Αύγουστο διατηρήθηκε κάτω από τις 6 TWh (5.75 TWh), όπου είχε σκαρφαλώσει τον Ιούλιο. Ήταν η δεύτερη υψηλότερη της εξαετίας (2019-2024) για τον μήνα Αύγουστο, μετά το 2021 (6.31 TWh). Η μεγαλύτερη αύξηση σε απόλυτες τιμές σε σχέση με τον περσινό Αύγουστο προήλθε από τον ηλεκτρισμό (+0.9 TWh ή +25.1%). Ακολούθησε η βιομηχανία με μικρότερη αύξηση (+0.2 ΤWh ή +39.7%) και έπειτα η χρήση αερίου στα δίκτυα που αυξήθηκε μόλις κατά 0.01 ΤWh (+3%).
Αθροιστικά, για τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024 η κατανάλωση αερίου ήταν 42.78 ΤWh, αυξημένη σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 2.62 TWh (+6.5%). Μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε σε σχέση με το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2023 (+9.15 TWh ή +27.2%).
Σε ό,τι αφορά τις τελικές χρήσεις, η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας σημειώθηκε στη βιομηχανία (+26% ή +1.22 TWh), ενώ ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (+8 % ή +2.18 TWh). Αντίθετα, στα δίκτυα σημειώθηκε μείωση (-9.5 % ή -0.78 TWh).
Ποιοτικά, η εικόνα αυτή παραμένει ίδια συγκρίνοντας το οκτάμηνο του 2024 με το αντίστοιχο του 2023, αλλά ποσοτικά είναι αρκετά διαφορετική. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση σημειώθηκε στη βιομηχανία (+103.3 % ή +3 TWh) και ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (+27.7% ή +6.38 TWh). Αντίθετα, στα δίκτυα σημειώθηκε μείωση (-2.9 % ή -0.22 TWh).
H κατανάλωση το 2024
Η κατανάλωση αερίου τον Αύγουστο του 2024 (5.75 TWh) εμφανίστηκε μειωμένη κατά 7.8% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, δηλαδή τον Ιούλιο 2024. Ωστόσο, ήταν αυξημένη κατά 24.7% σε σχέση με τον Αύγουστο του 2023 (4.61 TWh). Παρατηρείται ότι όλους τους μήνες του 2024, η κατανάλωση αερίου εμφανίζεται αυξημένη σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 2023.
Όσον αφορά την κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024, το μεγαλύτερο μερίδιο κατείχε ο ηλεκτρισμός με 29.4 TWh, καταλαμβάνοντας μερίδιο 68.8%, σχεδόν ίσο με αυτό του οκταμήνου του 2023 (68.6%).
Μειωμένο εμφανίστηκε το μερίδιο στα δίκτυα, αφού από 22.8% (ή 7.67 TWh) το οκτάμηνο του 2023 έπεσε στο 17.4% (ή 7.45 TWh). Η ανακατανομή αυτή ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης του μεριδίου της βιομηχανίας, το οποίο από 8.6% (ή 2.9 ΤWh) το οκτάμηνο του 2023 αυξήθηκε κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες το 2024 (13.8% ή 5.9 ΤWh).
Ο εθελοντικός στόχος του -15%
Τον Μάρτιο του 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέθεσε σύσταση ως προς τα κράτη-μέλη για τη συνέχιση της προσπάθειας μείωσης της κατανάλωσης αερίου κατά 15% για την περίοδο Απρίλιος 2024 ― Μάρτιος 2025, σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς από την 1η Απριλίου 2017 έως την 31η Μαρτίου 2022. Η σύσταση αυτή αποτελεί συνέχεια του Κανονισμού του Αυγούστου του 2022 για υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης αερίου κατά 15% το οκτάμηνο Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023 συγκριτικά με μια περίοδο αναφοράς, καθώς και της απόφασης τον Μάρτιο του 2023 για εθελοντική μείωση της κατανάλωσης το διάστημα Απριλίου 2023 – Μαρτίου 2024.
Εξετάζοντας λοιπόν την επίδοση της Ελλάδας, προκύπτει ότι για το πρώτο πεντάμηνο της νέας περιόδου, δηλαδή Απρίλιο-Αύγουστο 2024, η χώρα όχι απλώς δεν μείωσε την κατανάλωση αερίου σε σχέση με την περίοδο αναφοράς, αλλά αντ’ αυτού την αύξησε. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση (26.57 ΤWh) ήταν κατά 7.52 ΤWh μεγαλύτερη από τον στόχο (19.05 ΤWh), ενώ υπερβαίνει τον μέσο όρο της περιόδου αναφοράς (22.42 ΤWh) κατά 4.15 ΤWh.
Σύγκριση με την ΕΕ-27 για τον εθελοντικό ευρωπαϊκό στόχο του -15%
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα της Eurostat για τη μηνιαία κατανάλωση αερίου στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 (Ιούλιος 2024), για το πρώτο τετράμηνο της νέας περιόδου εθελοντικής μείωσης (Απρίλιος-Ιούλιος 2024), η Ελλάδα αύξησε την κατανάλωσή της κατά 19.6% σε σχέση με την περίοδο αναφοράς. Η επίδοση αυτή την κατατάσσει στην τελευταία θέση σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και την καθιστά μία εκ των δύο μόνο χωρών που αύξησαν την κατανάλωση αερίου. Η άλλη χώρα είναι η Σλοβενία (+4.9%). Η ΕΕ-27 βρέθηκε στην 15η θέση (-18.7%) της κατάταξης, πετυχαίνοντας τον εθελοντικό στόχο μείωσης της κατανάλωσης αερίου (-15%).
Πρόκειται για μια ανησυχητική επιδείνωση της εθνικής επίδοσης σε σχέση με την αντίστοιχη ως προς τον υποχρεωτικό στόχο που είχε επιβάλει η ΕΕ κατά την κορύφωση της ενεργειακής κρίσης για τη μείωση της κατανάλωσης ορυκτού αερίου κατά τουλάχιστον 15% την οκτάμηνη περίοδο Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023 σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας. Τότε η Ελλάδα, επιτυγχάνοντας μείωση 21.9%, είχε βρεθεί στη 10η θέση ξεπερνώντας τόσο τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16η θέση) όσο και χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία ή η Ιταλία.
Οι εισαγωγές το 2024
Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού τον Αύγουστο 2024 (3.64 ΤWh) ήταν οι δεύτερες υψηλότερες ιστορικά μετά τον προηγούμενο μήνα, τον Ιούλιο 2024 (3.66 ΤWh). Ως αποτέλεσμα, το μηνιαίο μερίδιο εισαγωγών από τον Turkstream ξεπέρασε το 60% (64.4%), κατατάσσοντας το ρωσικό αέριο στην πρώτη θέση, ως προς τις εισαγωγές αερίου στη χώρα.
Στη δεύτερη θέση τον Αύγουστο βρέθηκε το αζέρικο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας με μερίδιο 17.9% (1.01 ΤWh), καταγράφοντας αύξηση +155% σε σχέση με τον Αύγουστο 2023 (0.4 ΤWh).
Στην τρίτη θέση, με μικρή διαφορά από το μερίδιο του αζέρικου αερίου, δηλαδή με 17.8%, βρέθηκε η μηνιαία ροή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας, η οποία πάντως υποδιπλασιάστηκε τον Αύγουστο 2024 (1 ΤWh) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 (2.41 ΤWh).
Οι εισαγωγές από την τέταρτη πύλη εισόδου στους Κήπους από την Τουρκία ήταν μηδενικές για όγδοο συνεχόμενο μήνα, δηλαδή από την αρχή του έτους.
Εκτός από την πύλη της Αγίας Τριάδας, από τις τελευταίες μέρες του Φεβρουαρίου διεξάγονται εισαγωγές υγροποιημένου ορυκτού αερίου από τον νέο σταθμό FSRU της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος δεν έχει τεθεί ακόμα σε εμπορική λειτουργία. Από την πύλη αυτή, με βάση όσα δεδομένα έχουν δημοσιευτεί μέχρι στιγμής, έχουν εισαχθεί 0.28 ΤWh[3].
Αθροιστικά, για τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024 οι συνολικές εισαγωγές από τις πύλες εισόδου της χώρας ήταν 42.7 TWh, αυξημένες κατά 16.7% σε σχέση με το οκτάμηνο του 2023. Οι εισαγωγές μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου αποτελούν πλέον σταθερά την πρώτη πηγή τροφοδοσίας στη χώρα, με 22.8 TWh και μερίδιο κοντά στο 55% (53.4%). Το αντίστοιχο μερίδιο το οκτάμηνο του 2023 ήταν μόλις 16.8%.
Στη δεύτερη θέση με 11.4 TWh και μερίδιο 26.7% βρίσκονται οι εισαγωγές LNG μέσω της πύλης της Αγίας Τριάδας, σημειώνοντας ωστόσο μεγάλη μείωση (-51.6%) σε σχέση με το οκτάμηνο του 2023. Στην τρίτη θέση με 8.2 TWh και μερίδιο 19.2% διατηρήθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ, αυξημένες σε σχέση με το οκτάμηνο του 2023 κατά 51.3%.
Τέλος, μηδενικές ήταν οι εξαγωγές αερίου μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου για 12ο συνεχόμενο μήνα (από τον Σεπτέμβριο του 2023).
Εισαγωγή ρωσικού αερίου στην Ελλάδα
Όσον αφορά το ορυκτό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία, υπάρχουν δύο πύλες εισόδου. Η μία είναι από το Σιδηρόκαστρο μέσω του αγωγού Turkstream και η δεύτερη είναι, σε μορφή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG), από την πύλη της Αγίας Τριάδας.
H ενεργειακή κρίση, η οποία επιδεινώθηκε από τον πόλεμο, είχε ως αποτέλεσμα την αισθητή μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου από τον Turkstream ήδη από τον Απρίλιο του 2022. Αυτό αποτυπώθηκε και στη μείωση του ρωσικού αερίου από τον αγωγό κατά 86.2% την περίοδο του υποχρεωτικού στόχου μείωσης (Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023) σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.
Για πρώτη φορά ρωσικό αέριο με τη μορφή LNG εισήχθη στη χώρα τον Οκτώβριο του 2022, λίγους μήνες δηλαδή μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μέχρι και τα μισά του 2023, πρώτη πηγή εισαγωγών στη χώρα ήταν το LNG (εξαιρουμένου του ρωσικού LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας.
Ο Ιούνιος του 2023 ήταν ο πρώτος μήνας που το ρωσικό αέριο (από αγωγό και LNG) έγινε η πρώτη πηγή εισαγωγών με μερίδιο 46%, ενώ δεύτερη ήταν το LNG από όλες τις υπόλοιπες χώρες πλην της Ρωσίας (μερίδιο 37%). Μάλιστα, αυτή η τάση συνεχίστηκε για όλους τους υπόλοιπους μήνες του 2023 μέχρι και τον Αύγουστο 2024[4].
Το οκτάμηνο του 2024, το ρωσικό αέριο ξεπέρασε το 55% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα (τουλάχιστον 57.9%)[5]. Το υψηλό αυτό μερίδιο οφείλεται κυρίως στις εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού, καθώς οι εισαγωγές ρωσικού LNG ήταν μειωμένες τους πρώτους δύο μήνες του 2024 και μηδενικές για τους υπόλοιπους μήνες (Μάρτιο – Ιούλιο).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο Ιουνίου 2023 – Αυγούστου 2024 οι συνολικές εισαγωγές ρωσικού αερίου ήταν τουλάχιστον 44.2 TWh, δηλαδή 85% περισσότερες από την αντίστοιχη περίοδο πριν και κατά την πρώτη περίοδο του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία (23.9 TWh μεταξύ Ιουνίου 2021 και Αυγούστου 2022).
Παρατηρείται, λοιπόν, πως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου όχι απλά αυξήθηκαν, αλλά έχουν σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με τα επίπεδα της ενεργειακής κρίσης. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε αρχικά η αύξηση των εισαγωγών ρωσικού LNG, αλλά κυρίως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω του Turkstream (πύλη Σιδηροκάστρου). Το ρωσικό αέριο από αγωγό παρουσιάζει σημαντική αύξηση ειδικά τους τελευταίους οκτώ μήνες, καταλαμβάνοντας παράλληλα την πρωτιά σε μερίδιο ως προς τις συνολικές εισαγωγές.
