Στο περιθώριο του χθεσινού (15/4) Άτυπου Συμβουλίου των Υπουργών Ενέργειας υπεγράφη το Solar Charter, που αποσκοπεί στην ενίσχυση της στήριξης των κατασκευαστών φωτοβολταϊκών στην ΕΕ, δηλαδή στη διατήρηση των υφιστάμενων και στη δημιουργία νέων εργοστασίων. Παράλληλα, αναδεικνύει την ανάγκη για μια ανθεκτική, βιώσιμη και ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αλυσίδα αξίας φωτοβολταϊκών.

Οι υπογράφοντες τον Χάρτη δεσμεύονται να υποστηρίξουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας παραγωγής φωτοβολταϊκών και να προωθήσουν τη δημιουργία μιας αγοράς για προϊόντα υψηλής ποιότητας που πληρούν υψηλά κριτήρια βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας, με πλήρη σεβασμό των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια.

«Ο τομέας παραγωγής φωτοβολταϊκών είναι βασικός για την επίτευξη των στόχων μας για την ενέργεια, το κλίμα και την ανταγωνιστικότητα. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η ηλιακή βιομηχανία θα παραμείνει ισχυρή για το μέλλον της Ευρώπης, με επίκεντρο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης ηλιακής ενέργειας συγκεντρώνει την Επιτροπή, τις εθνικές αρχές και τη βιομηχανία, ενισχύοντας τη συνεργασία και υποστηρίζοντας την παραγωγή ηλιακών συλλεκτών που κατασκευάζονται στην Ευρώπη» είπε χαρακτηριστικά η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Kadri Simson.

Τα μεγάλα prospects της ηλιακής ενέργειας

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ηλιακή ενέργεια, ιδίως τα φωτοβολταϊκά (PV), είναι αυτή τη στιγμή η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας στην ΕΕ. Πέρυσι, 56 GW ηλιακών φωτοβολταϊκών εγκαταστάθηκαν στην ΕΕ, τα 2/3 εξ αυτών σε στέγες, ενδυναμώνοντας τους καταναλωτές και προστατεύοντάς τους από τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και μειώνοντας τη χρήση γης.

Οι εγκαταστάσεις το 2022 και το 2023 εξοικονόμησαν το ισοδύναμο 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ρωσικών εισαγωγών φυσικού αερίου συνολικά, μετριάζοντας τον κίνδυνο διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην Ένωση. Επιπλέον, ο τομέας παρέχει περίπου 650.000 θέσεις εργασίας, το 90% από αυτές από την πλευρά της ανάπτυξης, και προβλέπεται να αυξηθεί έως περίπου το 1.000.000 έως το 2030.

Η επίτευξη του στόχου της ΕΕ για το 2030 για τουλάχιστον 42,5% ανανεώσιμη ενέργεια έως το 2030, με φιλοδοξία να φτάσει το 45%, θα απαιτήσει περαιτέρω επιτάχυνση στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ηλιακής ενέργειας.

Ο παράγοντας «Κίνα»

Το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης για ηλιακά πάνελ στην Ευρώπη καλύπτεται από εισαγωγές από έναν μόνο προμηθευτή, την Κίνα, συγκέντρωση που δημιουργεί βραχυπρόθεσμους κινδύνους για την ανθεκτικότητα της αλυσίδας αξίας και μακροπρόθεσμους κινδύνους για τη σταθερότητα των τιμών των ηλιακών συλλεκτών λόγω εξαρτήσεων σε προμηθευτές εκτός Ευρώπης. Η πρόσβαση σε προσιτές ηλιακές μονάδες από διάφορες πηγές, καθώς και μια ανθεκτική, βιώσιμη και ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αλυσίδα αξίας ηλιακής ενέργειας είναι επομένως απαραίτητη για την επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης σύμφωνα με τους παραπάνω στόχους, ενώ παράλληλα ενισχύεται η ασφάλεια του εφοδιασμού και μετριάζεται ο κίνδυνος διακοπής της εφοδιαστικής αλυσίδας .

Ωστόσο, οι ευρωπαίοι κατασκευαστές ηλιακών πάνελ αντιμετώπισαν πρόσφατα μια ιδιαίτερη πρόκληση λόγω του συνδυασμού της εξάρτησης από τις εισαγωγές και της απότομης πτώσης των τιμών των εισαγόμενων πάνελ. Το 2023, ο τομέας των ηλιακών φωτοβολταϊκών στην ΕΕ και παγκοσμίως είδε τις τιμές των πάνελ να πέφτουν από περίπου 0,20 €/W σε λιγότερο από 0,12 €/W. Αυτή η μη βιώσιμη κατάσταση αποδυναμώνει τη βιωσιμότητα της υπάρχουσας ευρωπαϊκής παραγωγής και θέτει σε κίνδυνο τις προγραμματισμένες επενδύσεις.

Κατά συνέπεια, ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες είτε μείωσαν τις δραστηριότητές τους, είτε ανακοίνωσαν ότι θα δώσουν προτεραιότητα στην παραγωγή σε άλλες διεθνείς αγορές, ιδίως στις ΗΠΑ, είτε ακόμη και ανακοίνωσαν το κλείσιμό τους.

Για τους λόγους αυτούς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να:

• Διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ για έργα κατασκευής ηλιακών φωτοβολταϊκών
• Συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την ενίσχυση της υποστήριξης, μεταξύ άλλων μέσω του InvestEU.
• Υποστηρίξει τα κράτη μέλη στις δημοπρασίες ανενεώσιμων πηγών ενέργειας, στις δημόσιες συμβάσεις και στην προώθηση καινοτόμων μορφών ανάπτυξης ηλιακής ενέργειας
• Διευρύνει τη συνεργασία με τα κράτη μέλη μέσω του Κοινού Ευρωπαϊκού Φόρουμ
• Συνεχίσει τη συνεργασία με τρίτες χώρες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της διαφοροποίησης των αλυσίδων εφοδιασμού μέσω υφιστάμενων και μελλοντικών εταιρικών σχέσεων, διαλόγων και εμπορικών συμφωνιών και φόρουμ.
• Προτείνει μακροπρόθεσμους κανονισμούς για τον οικολογικό σχεδιασμό και την ενεργειακή επισήμανση για τα ηλιακά φωτοβολταϊκά προϊόντα.
• Προωθήσει την επιτάχυνση της ανάπτυξης υποστηρίζοντας τα κράτη μέλη στην ταχεία εφαρμογή της αναθεωρημένης οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τα δίκτυα.
• Αξιολογήσει όλα τα στοιχεία για εικαζόμενες αθέμιτες πρακτικές που προβάλλονται από τον κλάδο ή από άλλες ανεξάρτητες πηγές.