Την επιτάχυνση των διαδικασιών για την υλοποίηση του έργου Great Sea Interconnector, που αφορά το τμήμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ, ζήτησαν την Τρίτη (9/4) από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) της Ελλάδας και από τις κυπριακές αρμόδιες αρχές, οι ισραηλινές αρχές, με τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας, που εκπροσωπούσε την Κυβέρνηση του Ισραήλ, να τονίζει την «απόλυτη προτεραιότητα της ισραηλινής Κυβέρνησης, προκειμένου να προχωρήσει το έργο».

Αυτό δήλωσε στο ΚΥΠΕ, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μανούσος Μανουσάκης, μετά τη συνάντηση που είχε στην Λευκωσία με στελέχη του Υπουργείου Ενέργειας, της ρυθμιστικής αρχής και του Διαχειριστή Μεταφοράς του Ισραήλ, με αντικείμενο την ωρίμανση της διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ.

Ταυτόχρονα, ο κ. Μανουσάκης ανακοίνωσε ότι μέχρι τις αρχές Ιουνίου θα είναι έτοιμη η επικαιροποιημένη μελέτη κόστους – οφέλους που ζήτησε ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός για το τμήμα του έργου Κύπρου – Κρήτης και τόνισε πως «θεωρείται απολύτως δεδομένο» για τον ΑΔΜΗΕ ότι τα αποτελέσματα της μελέτης “θα επιβεβαιώσουν τη μεγάλη ωφελιμότητα του έργου για την Κύπρο και θα διευκολύνουν την κυπριακή Κυβέρνηση να λάβει την τελική επενδυτική της απόφαση». Αναφέρθηκε επίσης σε ενδιαφέρον του κρατικού αμερικανικού ταμείου DFC να συμμετάσχει ως επενδυτής στο όλο έργο, ενώ ζήτησε από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) την άμεση μεταφορά του έργου, από τον προηγούμενο φορέα στον ΑΔΜΗΕ, «προκειμένου να μπορέσουμε να συνεχίσουμε την αναζήτηση μετόχων για το έργο», όπως είπε.

Μετά τη συνάντηση με τις αρχές του Ισραήλ, ακολούθησε στο Υπουργείο Ενέργειας τριμερής διάσκεψη Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ υπό τον συντονισμό του ΑΔΜΗΕ και με την παρουσία των Διαχειριστών των δύο κρατών. «Αυτές οι δυο συναντήσεις σηματοδοτούν το επόμενο βήμα ωρίμανσης της ηλεκτρικής διασύνδεσης ανάμεσα στην Κύπρο και το Ισραήλ», σημείωσε.

Ο κ. Μανουσάκης χαρακτήρισε «πάρα πολύ εποικοδομητική» τη συζήτηση με τους εκπροσώπους του Ισραήλ και σημείωσε πως «ήταν πολύ εντυπωσιακό το πόσο λεπτομερές ενδιαφέρον δείχνουν οι ισραηλινές αρχές». Ο CEO του ΑΔΜΗΕ είπε ότι κατά τη συνάντηση «συζητήθηκε ο οδικός χάρτης από σήμερα μέχρι την συμφωνία μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών των δύο κρατών», κάτι που απαιτείται, όπως είπε, «για να προχωρήσει η κατασκευή του έργου». Είπε ακόμη ότι «για να φτάσουμε σε αυτή τη συμφωνία οφείλει πρώτα ο φορέας υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ) να κάνει μια μελέτη κόστους – οφέλους».

«Οι εκπρόσωποι του Ισραήλ μας ζήτησαν να επιταχύνουμε τη μελέτη κόστους – οφέλους σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που έχουμε ήδη και θα ζητήσει τώρα και από τον ρυθμιστή της Κύπρου να επιταχύνει τη μελέτη που θέτει την αναλογία κόστους μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ προκειμένου το έργο να είναι σε θέση να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό και να υποβάλει και αίτημα στην ΕΕ για ευρωπαϊκά κονδύλια, αντίστοιχα με αυτά που έλαβε το τμήμα Κρήτης – Κύπρου», πρόσθεσε. «Είχαμε συζητήσεις που έφθασαν σε μεγάλο βάθος και για την τεχνική λειτουργία και για το ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά ακόμη και για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των κρατών», υπογράμμισε.

Αναφορικά με τα χρονοδιαγράμματα, ο κ. Μανουσάκης είπε ότι ο ΑΔΜΗΕ ολοκληρώνει τη μελέτη κόστους – οφέλους για το τμήμα Κύπρου – Ισραήλ το Φθινόπωρο, με σκοπό στο τέλος του 2024 – σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό – να έχει ολοκληρωθεί το CBCA που αφορά την κατανομή κόστους μεταξύ των κρατών και «οι ρυθμιστές να έχουν συμφωνήσει πώς διαμοιράζεται το κόστος και πώς διασφαλίζεται το έσοδο του συγκεκριμένου έργου».

Ο CEO του ΑΔΜΗΕ υπενθύμισε ότι αυτά τα βήματα έχουν ήδη γίνει για το τμήμα Κρήτης – Κύπρου καθώς υπάρχει ήδη συμφωνία μεταξύ των δύο διαχειριστών και για αυτό το λόγο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δώσει τη χρηματοδότηση ύψους 657 εκ. ευρώ.

Ανέφερε ότι για να γίνει αυτή η διαδικασία χρειάζεται να γίνει ανταλλαγή πάρα πολλών τεχνικών, ρυθμιστικών και εμπορικών πληροφοριών μεταξύ του φορέα υλοποίησης και των κρατών που θα γίνει η ηλεκτρική διασύνδεση (Κύπρος και Ισραήλ). Για αυτό το λόγο, συνέχισε, θα γίνει επίσης σήμερα η τριμερής συνάντηση μεταξύ του ρυθμιστικής ενέργειας και του Υπουργείου Ενέργειας της Κύπρου, των ισραηλινών αρχών και του ΑΔΜΗΕ, ως φορέα υλοποίησης.

Ανέφερε επίσης ότι το Ισραήλ, το οποίο «βρίσκεται σε μια πορεία πρασινίσματος του μείγματος του αλλά και έχοντας συγκεκριμένες ανησυχίες για την ασφάλεια εφοδιασμού του και την ευστάθεια του συστήματος του, δείχνει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να διασυνδεθεί και δείχνει και μεγάλη διάθεση να ευθυγραμμίσει το ρυθμιστικό του πλαίσιο, έτσι ώστε να είναι συμβατό με το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο καθώς αντιμετωπίζει αυτή την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ ως διασύνδεση του Ισραήλ με την ΕΕ». Είπε ακόμη ότι συζητήθηκε επίσης πως «έχει μεγάλη γεωπολιτική σημασία το έργο αυτό και για τις τρεις χώρες καθώς οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ τα τελευταία χρόνια είναι πολύ σταθερές και πολλές πρωτοβουλίες έχουν ληφθεί στο πλαίσιο της τριμερούς αυτής σχέσης».

Μέχρι αρχές Ιουνίου έτοιμη η μελέτη κόστους – οφέλους για το τμήμα Κύπρου – Κρήτης

Εξάλλου, ο κ. Μανουσάκης είπε στο ΚΥΠΕ ότι παράλληλα σήμερα και αύριο άλλα στελέχη του ΑΔΜΗΕ έχουν συναντήσεις με στελέχη του Διαχειριστή Μεταφοράς της Κύπρου για τεχνικά θέματα της διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, προσθέτοντας ότι «η διασύνδεση βρίσκεται σε ώριμο κατασκευαστικό στάδιο», καθώς η γαλλική εταιρεία Nexans έχει ήδη ξεκινήσει την κατασκευή του καλωδιακού τμήματος.

«Μέσα στις επόμενες μέρες ολοκληρώνουμε με τη Siemens την υπογραφή ενός συμβολαίου τελικής μελέτης προκειμένου να οριστικοποιηθούν και οι τελευταίες παράμετροι και να υπογραφεί το συμβόλαιο με την Siemens για τον μετατροπέα», πρόσθεσε.

Ανέφερε ότι σε αυτή τη διαδικασία δεν συμμετέχει μόνο ο ΑΔΜΗΕ και ο Great Sea Interconnector αλλά και ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου, ο οποίος εισάγει δεδομένα για να γίνει η μελέτη αυτή.

Ερωτηθείς για το αίτημα του Υπουργείου Οικονομικών για επικαιροποίηση της μελέτης κόστους – οφέλους προκειμένου η Κυπριακή Δημοκρατία να συμμετέχει ως επενδυτής στο έργο, σύμφωνα με σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο κ. Μανουσάκης είπε ότι «ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη αναθέσει τη μελέτη αυτή» και «περιμένουμε τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης μέσα στο Μάιο, αρχές Ιουνίου».

«Θεωρείται απολύτως δεδομένο για μας ότι τα αποτελέσματα της μελέτης θα επιβεβαιώσουν τη μεγάλη ωφελιμότητα του έργου για την Κύπρο και ότι θα διευκολύνουν την κυπριακή Κυβέρνηση να λάβει την τελική επενδυτική της απόφαση», υπογράμμισε. Ανέφερε ότι η κυπριακή Κυβέρνηση από το Νοέμβριο του 2023 έχει πρόσβαση στο λεγόμενο virtual data room (εικονικό δωμάτιο πληροφοριών) μέσα στο οποίο «υπάρχουν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για το έργο και το επιχειρηματικό σχέδιο».

Λόγω της πρόσβασης σε αυτές τις πληροφορίες, «υπάρχει γνώση από το Υπουργείο Ενέργειας για το επιχειρηματικό σχέδιο, ότι είναι οικονομικά βιώσιμο, ότι έχει συγκεκριμένες αποδόσεις και ότι δεν έχει κανένα κίνδυνο ο επενδυτής να χάσει τα χρήματα του», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «παρόλα αυτά σεβόμαστε την ανάγκη της κυπριακής Κυβέρνησης για επικαιροποιήσεις της μελέτης που είχε κάνει ο προηγούμενος φορέας υλοποίησης».

Στο σημείο αυτό, Ο CEO του ΑΔΜΗΕ είπε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία γνωρίζει όλες τις διαδικασίες που έχουν γίνει, έχει λάβει την απόφαση να χρηματοδοτήσει το έργο εξετάζοντας και η ίδια μέσα από τους δικούς της μηχανισμούς την αναλογία κόστους – οφέλους.

Είπε ακόμη ότι η προηγούμενη μελέτη θεωρούσε ότι η Κρήτη δεν είναι διασυνδεδεμένη γιατί είχε γίνει πριν ολοκληρωθεί η διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική και «άρα αυτή την στιγμή γίνεται μια μελέτη κόστους – οφέλους, η οποία εξετάζει το όφελος για την Κύπρο να είναι διασυνδεδεμένη με το ευρωπαϊκό σύστημα συνολικά». «Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο είμαστε βέβαιοι ότι η μελέτη θα έχει ακόμη περισσότερα θετικά αποτελέσματα για την Κύπρο», υπογράμμισε.

Ο κ. Μανουσάκης είπε ότι το πλέον σημαντικότερο για τον ΑΔΜΗΕ, πέραν του σημαντικού για το πότε θα μπει στο έργο η Κυπριακή Δημοκρατία, είναι «η πολιτική στήριξη», κάτι που σημαίνει, όπως είπε, «η άμεση μεταφορά του έργου, από τον προηγούμενο φορέα υλοποίησης σε εμάς, από τη ΡΑΕΚ, προκειμένου να μπορέσουμε να συνεχίσουμε την αναζήτηση μετόχων για το έργο».

Ανέφερε ότι αυτό το κρίσιμο θέμα είναι γνωστό στην κυπριακή Κυβέρνηση και ζήτησε όπως επιταχυνθεί αυτή η διαδικασία για να γίνει πιο εύκολο να μπουν περισσότεροι μέτοχοι και είναι κάτι που «θεωρείται ως προαπαιτούμενο για να έχουμε πρόσβαση σε δανειοδότηση». Ο CEO του ΑΔΜΗΕ αναφέρθηκε σε επενδυτικό ενδιαφέρον για το έργο από διαφορετικά κράτη μεταξύ των οποίων το κρατικό αμερικανικό ταμείο DFC με το οποίο θα υπάρξει συνάντηση σύντομα.

Όφελος για Κύπριο καταναλωτή και για παραγωγούς ΑΠΕ

Σε σχέση με το όφελος των Κυπρίων καταναλωτών, ο κ. Μανουσάκης εξέφρασε βεβαιότητα ότι «θα επωφεληθούν είτε πρόκειται για τα νοικοκυριά είτε για τους βιομηχανικούς καταναλωτές» και πρόσθεσε ότι «σε όλες τις χώρες της ΕΕ όταν έχουν γίνει διασυνδέσεις το αποτέλεσμα είναι ότι αυξάνεται ο ανταγωνισμός και έτσι μειώνονται οι τιμές ενέργειας».

Ανέφερε επίσης ότι «η Κύπρος θα αναβαθμιστεί γεωπολιτικά με την διασύνδεση και οι παραγωγοί ενέργειας της Κύπρου θα έχουν δυνατότητες που δεν είχαν προηγουμένως να εξάγουν ενέργεια προς άλλες αγορές, όχι μόνο προς την Ευρώπη αλλά και προς το Ισραήλ το οποίο μας εξήγησαν σήμερα» ότι έχει συγκεκριμένη ζήτηση που δεν μπορεί να καλύψει.

«Μια υπερπαραγωγή ΑΠΕ που υπάρχει ήδη στην Κύπρο θα μπορούσε μεσοπρόθεσμα να μεταφέρεται προς το Ισραήλ μέσω αυτής της διασύνδεσης», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «αν η Κύπρος ήταν διασυνδεδεμένη δεν θα είχαμε περικοπές ΑΠΕ», από το σύστημα.

Επίσης, ο κ. Μανουσάκης είπε ότι και η μονάδα φυσικού αερίου που προγραμματίζεται στην Κύπρο «θα έχει σημαντικό ρόλο να επιτελεί όταν θα ολοκληρωθεί η διασύνδεση, γιατί θα χρειάζεται μια συγκεκριμένη εφεδρεία για την ευστάθεια του συστήματος».